Jedność i liczby

Odkąd wiem, że ciało nie jest jednością, wiem również, czym jest jedność. Przecież nie mając jedności, nie mógłbym naliczyć w ciałach wielu części. Gdziekolwiek zaś poznaję jedność, na pewno nie poznaję jej przez zmysł cielesny, gdyż przez zmysł cielesny poznaję tylko ciało, a ono, jak dowodzimy, nie jest prawdziwą i absolutną jednością. Następnie, jeżeli nie poznaliśmy zmysłem cielesnym jedności, nie poznaliśmy nim żadnej liczby, przynajmniej z tych liczb, które widzimy umysłem. Nie ma bowiem między nimi żadnej, która by nie otrzymała swojej nazwy od ilości zawartych w niej jednostek, a poznanie jednostki nie odbywa się przy pomocy zmysłów cielesnych. Przecież połowa najmniejszego nawet ciała, tworząca z drugą połową jego całość, sama ma swoją połowę. A więc te dwie części ciała same nie są prostymi jednościami. Tamta zaś liczba, zwana dwójką, dwa razy zawiera w sobie niepodzielną jedność. Dlatego jej połowa, czyli to właśnie, co jest prostą jednością, nie może mieć znowu połowy, czy jednej trzeciej, czy jakiejkolwiek części, ponieważ jest niezłożone i prawdziwie jedno.

Św. Augustyn, O wolnej woli 2, VIII, 22, przekł. A. Trombala.