Widzenie Świętego

Słowa Buddy:
 
Jeśli zobaczysz Słowo, zobaczysz Świętego.

།ཆོས་མཐོང་ན་སངས་རྒྱས་མཐོང༌།

(…)

Anando, jeśli ktoś widzi szczątki Obecnego, widzi Świętego. Widząc zaś Świętego, widzi Słowo. Widząc zaś Słowo, widzi Społeczność [Kościół]. Widząc zaś Społeczność, widzi Spoczynek [Nirwanę].

།དགའ་བོ་གང་གིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐུ་གདུང་མཐོང་ན། དེས་ནི་སངས་རྒྱས་མཐོང་ངོ་། །སངས་རྒྱས་མཐོང་བ་དེས་ནི་ཆོས་མཐོང་ངོ་། །ཆོས་མཐོང་བ་དེས་ནི་དགེ་འདུན་མཐོང་ངོ་། །དགེ་འདུན་མཐོང་བ་དེས་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མཐོང་ངོ་།

'Phags pa yongs su mya ngan las 'das pa chen po'i mdo (Wzniosła opowieść o wielkim, zupełnym spoczynku), sanskr. Mahā yāna mahā pari nirvāṇa sūtra, ze zbioru świętych pism buddyjskich, Kandziur (bKa' 'gyur) t. 53, wyd. Krung go'i Bod Rig pa'i dPe skrun khang (tzw. dPe bsdur ma), Pekin 2006-2009, s. 202, s. 731. Przekład z tybetańskiego: Jakub Szukalski.

Stephen Hodge uważa, że pismo to zostało ułożone gdzieś między rokiem 100 a 220 po narodzeniu Chrystusa.

Kto patrzy na Mnie, patrzy na Słowo, a widząc Słowo, widzi Świętego.

བདག་ཏུ་ལྟ་བ་ནི་ཆོས་སུ་ལྟ་བ་སྟེ། ཆོས་མཐོང་བས། སངས་རྒྱས་མཐོང་བའོ།

'Phags pa Tshangs pa khyad par sems kyis zhus pa zhes bya ba theg pa chen po'i mdo (Wzniosła opowieść wielkiego postępowania o nazwie «Szczególna prośba duszy Brahmy»), sanskr. Ārya Brahma viśeṣa cinti pṛcchā nāma mahā yāna sūtra, ze zbioru świętych pism buddyjskich, Kandziur (bKa' 'gyur) t. 59, wyd. Krung go'i Bod Rig pa'i dPe skrun khang (tzw. dPe bsdur ma), Pekin 2006-2009, s. 171. Przekład z języka tybetańskiego: Jakub Szukalski.

Wydaje się, że słowa powyższych pism idą wstecz do tych, które zawarte zostały w starych, palijskich pismach z nauką Buddy, gdzie spisano taką rozmowę:

«Od długiego czasu, Panie, chciałem przyjść i zobaczyć Błogosławionego, lecz nie miałem sił w tym ciele, ażeby przyjść i widzieć Błogosławionego».

«Wystarczy, Wakkali! Cóż jest do zobaczenia w tym nędznym ciele? Kto widzi Słowo, Wakkali, widzi Mnie; kto widzi Mnie, widzi Słowo. Zaprawdę, widząc Słowo, widzi się Mnie; widząc Mnie, widzi się Słowo».

Vakkali sutta w Khandha vagga w Samyutta nikaya 22.87. Przekład z języka angielskiego: Jakub Szukalski, za przekładem z języka palijskiego, którego dokonał: Maurice O'Connell Walshe, wyd. 2007: https://www.accesstoinsight.org/tipitaka/sn/sn22/sn22.087x.wlsh.html

Trudno jest o dokładne czasowe oszacowanie tego ostatniego z wymienionych pism. Tradycja buddyjska uważa, że powstało ono niedługo po śmierci Buddy. Inni uczeni przypuszczają, że mogło powstać znacznie później. Np. Gregory Schopen, uważa że nie mogło pojawić się wcześniej niż w V wieku po narodzeniu Chrystusa.

Niewątpliwie treść tych mów jest zbieżna znaczeniowo z tym, co Jezus Chrystus powiedział Filipowi, mówiąc:

«Kto Mnie widzi, widzi także i Ojca». (Ewangelia według Świętego Jana 14,9)

Dla nas, patrzących na sposób Ducha, nie jest istotne, kto taką naukę wypowiedział pierwszy – czy Jezus, czy Budda. Istotne zaś jest to, że Święty Człowiek okazuje się tutaj Tym, który pokazuje Boga. Przez przyjęcie nauki o Wcieleniu Słowa wyznanie buddyjskie i chrześcijańskie okazują się wzajemnie bardzo bliskie sobie. Także z tego względu, że w obu wyznaniach podawane są rozsądne uzasadnienia i wyjaśnienia dla tego rodzaju Wcielenia.

Podobieństwo powyższych słów Buddy do słów Jezusa było już zauważone wcześniej przez innych uczonych.